Afryka odsłania swą duszę. Wystawa „Technologia magii” w Muzeum Etnograficznym

Ponad 80 obiektów, głównie fetyszy i masek rytualnych znalazło się na wystawie w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Pełnią one rolę „pracowników” w wiecznie czynnym warsztacie, jakim jest konstruowanie ludzkiego losu i nieustający krąg życia. Ekspozycja „Technologia magii” skupia się na bogatych w formie rytuałach magicznych, stanowiących o autentycznej tożsamości Czarnego Lądu. Najnowsza Animistyczna dusza Afryki oparła się bowiem kolonizacji, monoteistycznym religiom czy politycznym dyktaturom. Wystawę można zwiedzać do 31 maja.

Na wystawę składa się 14 stacji opowiadających kolejne etapy życia człowieka poprzez pryzmat magicznych rytuałów i potrzebnych do nich fetyszy. Serce wystawy stanowi miejsce, gdzie rodzi się energia sił drzemiących w buszu. Nie zabrakło także „pokoju socjalnego”, czyli miejsca odpoczynku dla „fetyszy-pracowników”, którzy wykonują pracę na rzecz magii. Wychodząc każdy zwiedzający może złożyć dar w postaci pieniążka i pomyśleć życzenie, a na znak złożonej ofiary zabrać czerwone piórko, zgodnie z afrykańskim zwyczajem.

– Wystawa prezentuje obiekty pochodzące z różnych krajów i kultur, np. Nigeria, Kongo, Zimbabwe, Zulusi, Batonga. Na jednym z filmów można zobaczyć autentyczną ceremonię zaklinania deszczu odprawianą przez afrykańskiego czarownika – Dariusz Skonieczko, pomysłodawca i jeden z kuratorów wystawy. Ciekawostką jest jedna ze współczesnych rzeźb autorstwa Lazarusa Takawiry z Zimbabwe, którego prace kupowały hollywoodzkie gwiazdy, m.in. Madonna czy Denzel Washington.

Oswojenie i przełamanie stereotypów nt. Afryki

Kolorowe zdjęcia rentgenowskie rozwieszone w przestrzeni wystawy odkrywają prawdziwą „duszę” przedmiotów, z kolei akwaria to zbiorniki wody niosącej życie, dostatek i związanej ze sferą duchową. Dominujące w scenografii barwy mają znaczenie symboliczne. Kolor biały to śmierć rozumiana w Afryce jako ciągłe odradzanie, a indygo związane jest nieodłącznie z magią.

Wystawa ma na celu oswojenie widzów z Afryką i przełamanie stereotypów funkcjonujących w powszechnym wyobrażeniu na jej temat. Z jednej strony: wojna, głód, bieda, a z drugiej – dzikie zwierzęta, natura i safari. To typowe dychotomiczne postrzeganie Czarnego Lądu w społeczeństwach Zachodu, niewiele mówiące o jej kulturze i tożsamości. – „Siły drzemiące w buszu” to termin określający niewidzialne moce tkwiące w Afryce. Moce, na które zawsze można się powołać, podziękować za radości lub zwalić winę za niepowodzenia. To termin będący kwintesencją afrykańskiej duchowości, ubrany w strzępy kształtów, nie potrzebujący liturgii, kanonów, ksiąg – wyjaśnia Skonieczko.