Sztuka starożytna wróciła do Muzeum Narodowego w Warszawie. Otwarto nową galerię!

Około 1800 zabytków starożytnych cywilizacji Egiptu, Bliskiego Wschodu, Grecji i Rzymu znalazło się w nowej Galerii Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowe w Warszawie. Do najciekawszych eksponatów należą m.in: sarkofag i kartonaż kapłana Hor Dżehuti z mumią nieznanej kobiety, zapisany hieroglifami niemal 10-metrowej długości papirus z Księgą Umarłych, rytualne ślepe wrota z mastaby egipskiego urzędnika imieniem Izi, portret młodego chłopca z oazy Fajum w Egipcie czy pochodząca z Iranu złota maska w kształcie głowy byka. Po trwającej prawie dziesięć lat rearanżacji prezentowane są także monumentalne rzeźby antyczne z marmuru, zabytki wyrafinowanego greckiego malarstwa wazowego oraz wiele innych wybitnych dzieł sztuki. Poddano je gruntownej konserwacji, dzięki czemu odzyskały swój niepowtarzalny blask. Charakter nowej galerii współtworzy gra świateł i cieni. Jasna kolorystyka ścian przywołuje obraz pustynnego piasku i egipskiego słońca. Rozświetlone przestrzenie sąsiadują z mrokiem sal przypominających wnętrza antycznych grobowców i rzymskich katakumb. Jedno z pomieszczeń w całości pokrywają hieroglify, inne przypomina wnętrza rzymskiego domu. Zwiedzającym ekspozycję udostępniono też urządzenia multimedialne.

Zbiory sztuki starożytnej Muzeum należą do największych i najbogatszych w Polsce. Ekspozycja, która powstała dzięki dotacji Unii Europejskiej, ukazuje więzi łączące starożytne kultury, opowiada także o recepcji antyku w czasach nowożytnych. – Takie wydarzenie w historii polskiego muzealnictwa zdarza się raz na kilkadziesiąt lat. Nowa galeria jest efektem wspólnej pracy i zaangażowania wielu kuratorów, badaczy antyku, konserwatorów, pracowników i kolejnych dyrektorów Muzeum. Fakt, że to mnie przypadł w udziale zaszczyt dokończenia projektu i otwarcia ekspozycji, jest dla mnie wyróżnieniem –podkreśla dyrektor MNW Łukasz Gaweł.

Nowa Galeria Sztuki Starożytnej to szlachetność materiałów wykorzystanych do jej budowy, m.in. naturalnego malachitu, z którego wykonano elementy zdobień czy marmuru posadzek pod greckimi i rzymskimi posągami. Odległa przeszłość łączy się tu ze współczesną technologią.

Starożytni podobni do nas

Pozostawione przez starożytnych dzieła sztuki i przedmioty codziennego użytku tworzą opowieść o ludziach pod wieloma względami podobnych do nas: podążających za pasjami i zmagających się ze słabościami, rodzinnych i towarzyskich, skorych do rozrywek, dążących do władzy i luksusu, zajętych pracą i płacących podatki, pamiętających o obowiązkach wobec bogów i o swoich zmarłych.

– Na starożytnych spoglądamy z oddali wieków i trudno nam sobie wyobrazić, co mogliby mieć z nami wspólnego. Próbą odpowiedzi na pytanie, jakimi ludźmi byli i co było dla nich ważne, jest nowo otwarta galeria. Prezentowane na wystawie przedmioty, używane przez starożytnych od święta i na co dzień, pokazują nam, że zmieniają się warunki cywilizacyjne, w których żyjemy, ale ludzka natura i potrzeby człowieka przez wieki pozostają niezmienne –podkreśla dr hab. Aleksandra Sulikowska-Bełczowska, kierująca zespołem kuratorskim Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej MNW.

Pochodzenie kolekcji MNW

Większość zabytków w Galerii Sztuki Starożytnej należy do kolekcji MNW. Są wśród nich dary osób prywatnych, np. Władysława Semerau-Siemianowskiego oraz instytucji (UNESCO) oraz dzieła zakupione przez Muzeum. Część obiektów pochodzi z kolekcji, które po 1945 roku stały się częścią zbiorów MNW, m.in. Radziwiłłów z Nieborowa, Potockich z Jabłonnej czy Czartoryskich z Gołuchowa oraz przedwojennych zbiorów niemieckich, m.in. ze Śląska, Królewca i Braniewa, formowanych z zakupów na rynku antykwarycznym pod koniec XIX i na początku XX wieku.

Na ekspozycji znajdują się także dzieła ze zbiorów Muzeum Luwru, część z nich przechowywana jest w MNW już od 1960 roku. Liczne obiekty pochodzą z polskich wykopalisk prowadzonych w czasach, gdy prawo pozwalało na pozyskanie części znalezisk odkrytych w toku prac archeologicznych. Największe osiągnięcia polskiej archeologii łączą się z osobą prof. Kazimierza Michałowskiego (1901–1981), związanego z MNW i Uniwersytetem Warszawskim. Uczony kierował wieloma misjami archeologicznymi w Europie i Afryce. W Galerii Sztuki Starożytnej znalazły się zabytki odkryte podczas wykopalisk prowadzonych przez polskich archeologów w Edfu (1937–1938), Myrmekionie (lata 50. XX wieku), Tell al-Atrib (prace rozpoczęte w latach 50. XX wieku) i Faras (1961–1964), kierowanych przez prof. Michałowskiego.