„Prorok i dysydent”. Niepublikowana w Rosji biografia autora „Archipelagu Gułag!”

To opowieść o Aleksandrze Sołżenicynie, która przybliża postać dla światowej literatury i rosyjskiej kultury wybitną i szczególną. Nie jest to wszakże typowa biografia pisarza-noblisty, gdyż jego podziwiany i dyskutowany dorobek literacki staje się zaledwie pretekstem, swoistym tłem, dla opowieści o obywatelu i patriocie, świadomym obowiązków twórcy wobec społeczeństwa i narodu. Oto nie tyle prorok, co bezkompromisowy kaznodzieja, skądinąd niezmiennie uciążliwy dla bliźnich w swym umiłowaniu prawdy. Ponadto dysydent, który odmawia sowieckim władzom wyjazdu po odbiór Nagrody Nobla, bo mogliby go nie wpuścić z powrotem do ojczyzny, która wcześniej uhonorowała go więzieniem i łagrem, a także zakazem publikacji. Wreszcie – niemłody i schorowany wędrowiec, powracający do kraju po 18 latach wymuszonej emigracji, który podczas podróży przez Syberię tkliwie brata się z pniami ojczystych drzew, jawiąc się współczesnym ucieleśnieniem mitu o Anteuszu: gigancie, któremu samo dotkniecie natki-ziemi przywracało siły. Sołżenicyn to człowiek pełen emocji, o życiorysie napęczniałym cierpieniem, krzywdą i tęsknotą – z nich właśnie utkał swoją wielką narrację o życiu mieszkańców „nieludzkiej ziemi”. To książka „Prorok i dysydent” autorstwa Borysa Sokołowa ukazuje prawdziwie i bardzo plastycznie.

Aleksander Sołżenicyn, sumienie narodu, symbol walki z radzieckim totalitaryzmem, ale przede wszystkim człowiek z misją, który w swoich utworach pragnął ukazać prawdę na temat rewolucji 1917 roku, powstania ZSRR i okrucieństw komunizmu. Jedni widzieli w nim proroka, inni – dysydenta, a nawet zdrajcę. Boris Sokołow przedstawia nie plotki i opinie, ale rzeczywisty wkład Sołżenicyna w sferę literacką i społeczno-polityczną Rosji.

Autor biografii ukazuje dramatyczne wydarzenia z życia pisarza: przesłuchania, uwięzienie i zesłanie oraz próbę samobójczą jego pierwszej żony. Otrzymanie Nagrody Nobla, której nie mógł odebrać bez ryzyka wydalenia z kraju, a także historię publikacji słynnych dzieł – „Oddziału chorych na raka” i „Archipelagu Gułag”. Prześladowania, wyrzucenie z ojczyzny i pozbawienie obywatelstwa. A potem wreszcie wielki powrót, nagrody i „namaszczenie” przez Władimira Putina. „Prorok i dysydent” to intrygująca opowieść, która nie pomija niewygodnych faktów, a przy tym oddaje sprawiedliwość Sołżenicynowi jako demaskatorowi komunistycznego systemu zniewolenia i terroru. „Boris Sokołow, podjął się tytanicznej pracy nad biografią jednego z najbardziej znanych i najbardziej kontrowersyjnych rosyjskich twórców – Aleksandra Sołżenicyna” – tak prof. Hieronim Grala podsumował tę książkę.

O autorze

Boris Sokołow to rosyjski historyk, literaturoznawca i tłumacz. Autor setek artykułów naukowych i książek. Wśród jego dzieł znajdują się prace o Bułhakowie, Jesieninie i Gogolu, w tym słynny leksykon twórczości pierwszego z nich. Publikowano go dotychczas w Estonii, Łotwie, Polsce, Japonii, Wielkiej Brytanii i na Litwie.

Do września 2008 roku był kierownikiem Katedry Antropologii Społecznej na Rosyjskim Społecznym Uniwersytecie Państwowym. Został zwolniony po skrytykowaniu w mediach ataku Władimira Putina na Gruzję. Obecnie jest niezależnym badaczem i publicystą.