Z fortu Kościuszko nadaje popularna rozgłośnia radiowa, w forcie Kleparz publiczność bawi się na koncertach, w Skale mieści się obserwatorium astronomiczne, a w forcie Krzesławice – dom kultury. Jednak większość z około stu obiektów składających się na dawną Twierdzę Kraków budzi przede wszystkim zainteresowanie miłośników historii wojskowości, a szkoda, bo jest to fenomen na skalę europejską. Twierdza powstała w drugiej połowie XIX wieku na rozkaz cesarza Franciszka Józefa. W swojej najnowszej książce „Festung Krakau” Andrzej Chwalba opisuje otoczony wieńcem habsburskich murów Kraków na tle innych europejskich miast warownych (Antwerpii, Breslau czy Wilna), podkreślając jednocześnie jego wyjątkowy charakter – ze względu na bogate kulturowe i historyczne dziedzictwo dawnej stolicy.
„Z obowiązku należy wyjaśnić podtytuł: Kraków w cieniu twierdzy. Słowo „cień” nie jest tu jednoznaczne. Z jednej strony zacienienie to ochrona i gwarancja bezpieczeństwa, a z drugiej – dominacja. W naszej opowieści przyjrzymy się jednemu i drugiemu” – czytamy we fragmencie wstępu do książki.
Czy faktycznie miasto pozostawało w cieniu twierdzy, czy było wręcz przeciwnie? Czy możliwe było bezkonfliktowe wpasowanie jej militarnego charakteru – z dobrodziejstwem inwentarza: znaczną liczbą żołnierzy i ich obyczajami, rozrywkami wyższych i niższych lotów – w krakowską tkankę kulturową? Czy krakowianie potrafili odkryć korzyści z symbiozy z twierdzą, czy też stale była drzazgą w ich oku?
O autorze
Andrzej Chwalba to historyk, znany popularyzator historii, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego, który specjalizuje się głównie w historii Polski i powszechnej XIX i XX wieku, dziejach Krakowa oraz historii obu wojen światowych.
Jest autorem i współautorem ponad dwudziestu książek, w tym m.in: „Historia Polski 1795-1918”, „Okupacyjny Kraków” czy „Samobójstwo Europy”.
