Nagradzane na świecie filmy i oscarowi goście. Program 15. Festiwalu Kamera Akcja
10 października, 2024
Jubileuszowe święto kina. 40. Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy
11 października, 2024

Żywe barwy i subtelne gry światła. Wystawa „Kapiści. Sto lat!” w Krakowie

Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie potrwa do 6 kwietnia 2025 r. (fot. G. Michenaud)

Twórczość artystów, którzy zrewolucjonizowali polskie malarstwo, przenosząc nacisk na wyrażanie emocji poprzez kolory i światło znalazła się na najnowszej wystawie czasowej w Muzeum Narodowe w Krakowie (Pawilon Czapskiego). W ten sposób placówka świętuje stulecie powstania grupy kapistów – jednego z najważniejszych ugrupowań artystycznych w historii polskiej sztuki. Wystawa zatytułowana „Kapiści. Sto lat!” ukazuje dzieła, w których dominują żywe barwy i subtelne gry światła. Dla artystów z tej grupy najważniejszym zagadnieniem był kolor, poprzez który postrzegali otaczający ich świat. Tworzyli pejzaże, martwe natury, rzadziej portrety. Ekspozycja nie tylko oddaje hołd twórczości kapistów, ale także podkreśla ich kluczowy wpływ na rozwój współczesnego malarstwa w Polsce. Można ją oglądać do 6 kwietnia 2025 roku. Mecenasem Muzeum Narodowego w Krakowie jest PGE Polska Grupa Energetyczna.

Historia kapistów zaczyna się w 1923 roku, gdy studenci Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie zapragnęli wyjechać na studia artystyczne do Paryża pod opieką swojego profesora – Józefa Pankiewicza. Aby zebrać środki na ten cel, założyli Komitet Paryski. Najważniejszymi członkami grupy zostali: Hanna Rudzka i Jan Cybis, Józef Czapski, Artur Nacht-Samborski, Zygmunt Waliszewski oraz Piotr Potworowski. W 1924 roku udało im się wyjechać. 

We francuskich muzeach studiowali dawne malarstwo, oglądali płótna impresjonistów i postimpresjonistów oraz chłonęli artystyczne nowinki. Ostatecznie zostali tam siedem lat, a studia u Pankiewicza odegrały kluczową rolę wich rozwoju. Inspirowali się też dziełami Paula Cézanne’a oraz postimpresjonisty Pierre’a Bonnarda. Swoje prace prezentowali na prestiżowych wystawach, m.in. w paryskiej Galerii Zak i genewskiej Galerii Moos.

W centralnym miejscu wystawy prezentowane są dwustronne obrazy Zygmunta Waliszewskiego (fot. G. Michenaud)

Dialog miedzy polską a europejską sztuką

Artyści ci skupiali się na formie obrazu, odrzucając realistyczne odtwarzanie rzeczywistości i symbolikę. Artystyczna wizja kapistów opierała się na intuicji i emocjach, co nadało ich twórczości wyjątkowy charakter i odzwierciedlało nowoczesne podejście do sztuki. Ich działalność, choć początkowo budziła kontrowersje, stała się fundamentem dla wielu późniejszych pokoleń artystów. 

Warto podkreślić, że ta, działająca w okresie międzywojennym grupa, wzbogaciła dialog między polską, a europejską sztuką, odgrywając istotną rolę w kształtowaniu polskiego modernizmu na arenie międzynarodowej. Po powrocie do kraju kapiści zajęli ważne miejsce w Związku Polskich Artystów Plastyków oraz byli inicjatorami powstania „Głosu Plastyków” – czasopisma, które miało znaczący wpływ na popularyzację sztuki w Polsce.

Dwie martwe natury autorstwa Stanisława Szczepańskiego (fot. G. Michenaud)

Pierwsza taka wystawa od 30 lat

Muzeum Narodowe w Krakowie posiada bogatą kolekcję prac kapistów, obejmującą głównie dzieła powstałe w latach 30. XX wieku oraz po 1945 roku. Dzięki temu zbiorowi możliwe jest ukazanie różnorodnych dróg artystycznych, którymi podążali poszczególni twórcy. W 1993 roku MNK zorganizowało pierwszą dużą wystawę poświęconą tej grupie, zatytułowaną „Gry barwne”, której kuratorką była Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska. W 2016 roku Muzeum otworzyło Pawilon Józefa Czapskiego, ucznia Józefa Pankiewicza i przedstawiciela tytułowego ugrupowania. Nowy oddział mieści ekspozycję biograficzną artysty oraz salę wystaw czasowych.

Kuratorzy zadbali o to, by zwiedzający mogli zanurzyć się w barwnym świecie kapistów. Wystawa jest też okazją do refleksji nad ewolucją sztuki XX wieku oraz siłą koloru, który uczynili oni centralnym elementem swojej twórczości. To także niepowtarzalna możliwość zrozumienia idei kapizmu i jego wpływu na dalszy rozwój malarstwa w Polsce.

Józef Pankiewicz, Powrót z kąpieli, ok. 1911 (fot. G. Michenaud)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *