Wystawa ze światłem i mrokiem. „Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty”

Dzieła jednego z najważniejszych włoskich malarzy dojrzałego baroku można oglądać na wystawie czasowej w Muzeum Łazienki Królewskie, zatytułowanej – „Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty”. Oprócz obrazów i fresków wybitnego artysty na ekspozycji znalazły się także rzemiosło artystyczne oraz przedmioty związane z dziejami wyspy na Morzu Śródziemnym. To tam malarz spędził dużą część swojego życia. Wystawa prowadzi zwiedzających przez najważniejsze etapy życia twórczego Mattii Pretiego. Od wczesnych prac powstałych jeszcze we Włoszech, po czas największej popularności malarza, gdy osiadł na Malcie, a jego obrazy były zamawiane do wielu europejskich krajów. To również próba rozszyfrowania wciąż niejasnych elementów, jakie w obrazach artysty znajdują eksperci. Są to choćby cechy autobiograficzne, którymi Preti mógł obdarzyć przedstawione przez siebie postaci. Widać to dzięki analizom wykonanych do tej pory prac konserwatorskich. Wystawa powstała we współpracy z Ambasadą Malty w Polsce oraz Maltańskim Narodowym Instytutem Dziedzictwa – Heritage Malta. Jej patronem medialnym jest portal Kultura wokół Nas – a potrwa do 3 marca 2024 r.

Mattia Preti najpierw tworzył w Rzymie i Neapolu, zanim w 1659 roku osiadł na Malcie, gdzie spędził 40 lat. W oryginalny sposób łączył luminizm Caravaggia oraz bogaty koloryt Tycjana i Veronesego. Tworzył z ekspresyjną elegancją, upraszczając detale, dzięki czemu jego dzieła mają swobodny, bardzo malarski charakter. Po tym, jak został oficjalnym malarzem Zakonu Maltańskiego, tworzone przez niego dzieła zaczęły trafiać do innych krajów, głównie Włoch, zamawiane przez rodziny związane z maltańskimi kawalerami. Dziś jego obrazy, reprezentujące styl późnego baroku, znajdują się w wielu światowych muzeach, a także w zbiorach kościelnych i prywatnych.

Wśród wielu obiektów z kolekcji maltańskich instytucji kultury na ekspozycji w Łazienkach Królewskich znaleźć można m.in. dzieła „Młody św. Jan Chrzciciel w habicie joannitów” (zwany „San Giovannino”), „Lot i jego córki”, czy „Daniel interpretujący sen króla Nabuchodonozora”. Są też dwa obrazy Pretiego ze zbiorów polskich: „Pokłon pasterzy” z Muzeum Narodowego w Warszawie oraz „Partia tryktraka” z Zamku Królewskiego w Warszawie.

Znakomity freskant

Ekspozycja pokazuje ponadto środki artystycznego wyrazu i metody ekspresji, jakie stosował Preti. Przykładem jest tu „Męczeństwo św. Katarzyny Aleksandryjskiej”, przemalowane przez samego autora. Zmiany, jakie zaszły w dziele, ukazane są w multimedialnej prezentacji.

Zwiedzający mogą się przekonać, że Mattia Preti był również znakomitym freskantem. Na specjalnej instalacji można podziwiać sklepienie z konkatedry św. Jana w Valletcie, w której artysta wykonał serię fresków z mistrzowskimi efektami iluzjonistycznymi.

Artystyczne i kulturowe rebusy

– Mattia Preti, zwany „il Cavalier Calabrese” („rycerzem z Kalabrii”), był wybitnym malarzem okresu baroku, który w swej twórczości pozostawił wiele zagadek. Już samym tytułem wystawy, w którym mowa jest o odkrywaniu tajemnic, zapraszamy do swoistej szarady. Artystyczne i kulturowe rebusy towarzyszące ekspozycji są dostrzegalne na wielu poziomach. Ukryto w nich zarówno wiadomości dotyczące życiorysu samego malarza, jego sztuki, kunsztu i talentu, jak i sekrety związane z całą prezentowaną ikonografią – mówi Marianna Otmianowska, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie.

– Wystawa „Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty” jest celebracją ducha i dziedzictwa Malty, dziedzictwa Mattii Pretiego, jak również maltańskiego wkładu w globalną historię i sztukę. Malta jest miejscem, w którym różne kultury i narodowości zjednoczyły się w duchu dialogu, kreatywności i bliskich więzi. Ta ekspozycja to również przykład zaangażowania Ambasady Republiki Malty w dyplomację kulturalną, co jest podstawą naszych wysiłków na rzecz wspierania zjednoczonej tożsamości europejskiej – tłumaczy Marisa Farrugia, Ambasador Malty w Polsce.

Muzeum Łazienki Królewskie zaprasza również na warsztaty, oprowadzania i wykłady towarzyszące wystawie. Szczegóły dostępne są na stronie: https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl