„Wieczni tułacze”. Powojenna emigracja polskich Żydów w zupełnie nowym świetle

Emigracja, wygnanie, wyjazdy dobrowolne, wymuszone, upragnione, albo niechciane, legalnie, albo nielegalne – wyjazdy bez powrotu. To los niemal dwustu tysięcy Żydów, którzy po wojnie opuścili Polskę. Emigracja to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, jakie mogą spotkać człowieka, to niepewność i lęk przed nieznanym. To także oderwanie, często na zawsze, od wszystkiego, co pokochaliśmy, od miejsc i ludzi. „Wieczni tułacze”, autorstwa Haliny Hili Marcinkowskiej, to książka która oddaje głos ludziom, którzy w różnym czasie i różnych okolicznościach opuścili Polskę. Opowiada o ich dramatycznych losach i przedstawia żydowską emigrację w zupełnie nowym świetle.

Gdy mówi się o żydowskiej emigracji, zazwyczaj przychodzi na myśl rok 1968 i symboliczny Dworzec Gdański. Jednak to tylko epizod znacznie dłuższej historii. Po 1968 Polskę opuściło kilkanaście tysięcy osób pochodzenia żydowskiego.

Dla porównania, w latach 1945-1947 wyjechało 150 spośród 250 tysięcy mieszkających w Polsce Żydów. Była to emigracja na masową skalę, w większości przypadków nielegalna, która doczekała się własnej nazwy i jest zazwyczaj określana jako „bricha”, z hebrajskiego „ucieczka”.

O autorce

Halina Hila Marcinkowska, działaczka społeczności żydowskiej w Polsce, aktywny członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu. Redaktor naczelna Forum Żydów Polskich, które w październiku 2018 roku w Parlamencie Europejskim w Brukseli otrzymało Europejską Nagrodę Obywatelską. Przewodnicząca Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, działaczka Kaliskiej Inicjatywy Miejskiej, a z ramienia tej organizacji społeczny obserwator pracy kaliskiego samorządu. Współzałożycielka i wieloletnia prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami O/Kalisz, honorowy przewodnik Miasta Kalisza, opiekunka cmentarza żydowskiego w Kaliszu i członek Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Napisała liczne artykuły z zakresu historii, religii i tradycji polskich Żydów, opublikowane w Polsce, USA, Izraelu i Wielkiej Brytanii. Autorka książki „Miasteczko w kolorze niebieskim – Żydzi z Błaszek”. W polu jej zainteresowań szczególne miejsce zajmują cmentarze żydowskie. Jest inicjatorką i realizatorką kilku inwentaryzacji cmentarnych w Polsce i na Ukrainie. Mieszka w Kaliszu.