„Sześć pięter luksusu”. Przerwana historia Domu Braci Jabłkowskich w Warszawie

To miało być coś, czego Warszawa jeszcze nie widziała. Wielki dom towarowy jak angielski Harrods czy niemiecki KaDeWe. Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy był największym sklepem w tej części Europy, nowoczesnym i urządzonym według zagranicznych standardów. W czasie powstania warszawskiego okolica została zrujnowana. Ostateczna zagłada dokonała się w 1948 roku, gdy powstawała nowa Warszawa, ale dom braci Jabłkowskich przetrwał i to. Cezary Łazarewicz, opisując ponadstuletnią historię najsłynniejszego warszawskiego domu towarowego, prowadzi jednocześnie reporterskie śledztwo w sprawie reprywatyzacji i rysuje obraz przemian społecznych w XX i XXI wieku. Gdy książka „Sześć pięter luksusu” ukazywała się po raz pierwszy, nie wiedział, że w tej historii nastąpi jeszcze niejeden zwrot akcji i jej zakończenie trzeba będzie napisać na nowo.

Zanim to jednak nastąpiło, to komuniści uznali, że w nowej Polsce sklep taki jak ten nie może należeć do osób prywatnych. Został więc Jabłkowskim odebrany i upaństwowiony. Od 1951 do 1970 roku w budynku mieścił się Centralny Dom Dziecka. Potem sprzedawano tam obuwie, a niegdyś nowoczesny budynek popadał w ruinę.

W stanie wojennym władze Warszawy oddały go Związkowi Rzemiosła Polskiego, ale i z tych planów niewiele wyszło. Na początku lat 90. XX wieku do rzemieślników zgłosił się pewien biznesmen i zaproponował wspólny interes, który miał wszystkim przynieść krociowe zyski. I tak od 1992 roku mieścił się tam dom handlowy „Arka”. W czerwcu 1996 roku reaktywowano firmę Bracia Jabłkowscy i zwrócono jej budynek handlowy przy Brackiej 25.

O autorze

Cezary Łazarewicz to dziennikarz prasowy, reporter i publicysta. Publikował w czołowych polskich tytułach prasowych, m.in. „Gazecie Wyborczej”, „Przekroju” czy „Polityce”. Autor wielu książek reporterskich: „Kafka z Mrożkiem. Reportaże pomorskie”, „Elegancki morderca”, „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”, „Tu mówi Polska. Reportaże z Pomorza”, „Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej”, „1968. Czasy nadchodzą nowe” (wraz z Ewą Winnicką) i „Nic osobistego. Sprawa Janusza Walusia”. 

Za „Żeby nie było śladów” otrzymał Nagrodę Literacką Nike, Nagrodę im. Oskara Haleckiego przyznawaną dla najlepszych książek popularnonaukowych poświęconych historii Polski w XX wieku oraz Nagrodę MediaTory w kategorii Obserwator. Książka ta otrzymała również tytuł Książki 2016 roku w plebiscycie Radia Kraków, była nominowana do nagrody Śląski Wawrzyn Literacki i Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego oraz znalazła się w finale Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.