„Sytuacja się zmieniła”. 100 dzieł sztuki polskiej XX i XXI wieku w MNK

Wybór stu najważniejszych dzieł powstałych od końca XIX wieku do dzisiaj prezentuje nowa, czasowa wystawa „Sytuacja się zmieniła” w Muzeum Narodowym w Krakowie. Wśród  sztuki polskiej XX i XXI wieku znalazły się m.in. projekty witraży Józefa Mehoffera z 1899 roku, „Śnieg” Juliana Fałata z 1907  czy to „Wota” Natalii Wiernik z 2017. Wystawa ma przypominać o Galerii Sztuki Polskiej XX wieku, która w związku z wielkim pokazem twórczości Stanisława Wyspiańskiego została zamknięta.

– Bardzo się cieszę że zespół kustoszy i edukatorów wspólnie przygotował wystawę, która zrywa z konwencją narracji historycznej o sztuce, dając widzom możliwość samodzielnych poszukiwań. Wystawa jest więc swego rodzaju eksperymentem – mówi dyrektor MNK dr hab. Andrzej Betlej.

Wystawa zaczyna się od zagadnienia meta-muzeum, dotykającego związku instytucji tego typu z życiem codziennym w kontekście społecznym. Reprezentatywny dla tej części ekspozycji jest obraz Jacka Sroki „Ruiny Muzeum Narodowego w Krakowie” (1999). Inne tematy, które porządkują przestrzeń wystawy, to: portret, bryła, materia, pejzaż, martwa natura, forma.

Obraz Jacka Sroki „Ruiny Muzeum Narodowego w Krakowie”

Dialog widza z dziełem

W każdej części ekspozycji dzieła wchodzą we wzajemny dialog ze sobą i z widzem. Psychologiczne portrety Leona Wyczółkowskiego i Olgi Boznańskiej zostały zestawione z symbolizmem Jacka Malczewskiego i ekspresją Witkacego, harmonijne przedstawienia ludzkiego ciała Katarzyny Kobro i Marii Jaremy kontrastują z fragmentarycznymi Kazimierza Mikulskiego czy Zbyluta Grzywacza.

Prezentowana na wystawie martwa natura znakomicie ilustruje poszukiwanie nowego malarskiego języka – od formistycznych prac Tytusa Czyżewskiego i Jana Hrynkowskiego po abstrakcyjne kompozycje, zawierające jedynie aluzje do form, które były dla nich inspiracją, tu prace Jana Tarasina i Tadeusza Kantora.

Podobnie dział „Krajobraz” jest fascynującą ilustracją malarskiego myślenia o pejzażu – od nastrojowych płócien Jana Stanisławskiego i Ferdynanda Ruszczyca przez eksperymenty Władysława Strzemińskiego i Jana Cybisa po prace Stanisława Rodzińskiego.

Płótno Jana Stanisławskiego „Topole nad wodą”

Inność polskiej sztuki XX i XXI w. na tle historii sztuki

Współczesna rzeźba nie tylko przestaje imitować rzeczywistość, ale przekracza definicję materiału rzeźbiarskiego: artyści używają nietypowych tworzyw, nadając bryle miękkość i zaskakujące faktury (Magdalena Abakanowicz, Maria Pinińska-Bereś), mierząc się z tradycyjnym materiałem, czynią go optycznie lżejszym przez zastosowanie ażurowych wydrążeń (Katarzyna Kobro), dodając ekspresji dzięki technikom nieakademickim (Barbara Zbrożyna). – Zamysłem wystawy jest prezentacja polskiej sztuki XX i XXI wieku w sposób nieortodoksyjny – piszą kuratorki Magdalena Czubińska i Urszula Kozakowska-Zaucha. – Wierzymy, że udało nam się pokazać inność polskiej sztuki XX i XXI wieku na tle historii sztuki – dodają.

Jedna z ścian na wystawie „Sytuacja się zmieniła” została przeznaczona na czasowe pokazy dzieł sztuki. Obecnie można tam oglądać drzeworyty Jerzego Panka. Ekspozycja jest także okazją do prezentacji najnowszych nabytków Muzeum Narodowego w Krakowie. Potrwa do 22 grudnia 2019 roku. Zastąpi ją nowa stała Galerii Sztuki Polskiej XX i XXI wieku, jaką Muzeum zamierza otworzyć w 2020 roku.