Pierwsza taka opowieść o życiu wybitnej poetki. „Ginczanka. Nie upilnuje mnie nikt”

Już za życia była legendą kawiarnianej cyganerii Warszawy drugiej połowy lat 30. XX wieku. Zuzanna Ginczanka, a właściwie Zuzanna Polina Gincburg przyjaźniła się z Julianem Tuwimem i Witoldem Gombrowiczem, polemizowała ze Światopełkiem Karpińskim i Antonim Słonimskim. W czasie wojny uciekła do Lwowa, a stamtąd do Krakowa. W 1944 roku została zatrzymana i rozstrzelana kilka miesięcy później w Płaszowie. Od lat 90. jej poezja i sama Ginczanka budziła coraz większe zainteresowanie. Izolda Kiec zbiera i weryfikuje dotychczasowe informacje oraz uzupełnia je o niepublikowane wcześniej relacje znajomych, a także fakty zgromadzone podczas poszukiwań w archiwach. Nie dąży do rozstrzygania sprzecznych relacji tam, gdzie jest to niemożliwe, unika tworzenia jednoznacznego obrazu swojej bohaterki.

Znajomi mówili na nią Sana, Sanka, Gina… Urodziła się w Kijowie, a dzieciństwo spędziła w Równem – w żydowskiej rodzinie mówiącej po rosyjsku, lecz poezję pisała po polsku. Biografia pokazuje konteksty czasu i miejsc, w których żyła. Wzbogacona jest w materiały ilustracyjne: fotografie oddające realia epoki, dokumenty dotyczące samej poetki i bliskich jej osób oraz unikatowe, nieznane dotąd portrety Ginczanki. Odpowiedzi na pytania o osobowość i tajemnice poetki biografistka szuka także w jej wierszach, w szczątkowo zachowanej korespondencji i w fotografiach, kryjących być może więcej aniżeli piękny uśmiech.

„Ani sama Zuzanna, ani czas w jakim żyła, ani kolejne miejsca, w których próbowała się zadomowić bądź schronić jedynie, nie sprzyjają rozjaśnianiu obrazu. Jego rekonstrukcja to prawdziwa archeologia fragmentów, śladów, ruin. A może tak właśnie metaforyzują się osobowość i los Zuzanny Ginczanki? Poprzez wymkniecie, ucieczkę, otwarcie na przekór zamykaniu…”

O autorce

Izolda Kiec, literaturoznawczyni, teatrolożka i kulturoznawczyni. Zajmuje się literaturą (głównie poezją) i teatrem XX wieku oraz badaniem form popularnych (przede wszystkim kabaretem, piosenką i musicalem), a także metodologią badań kultury popularnej. Inspiruje ją krytyka feministyczna, gender studies i szkoła nowej krytyki.

W 2014 roku założyła Fundację Instytut Kultury Popularnej, której jest prezeską i w ramach której współtworzy m.in. projekt Archiwum Kultury Popularnej. Jest także redaktorką naczelną rocznika „Studia z Kultury Popularnej” oraz redaguje serię wydawniczą Wielkopolskie Mikrohistorie. Autorka opracowania wierszy Zuzanny Ginczanki „Poezje zebrane (1931–1944)”.