Oto Stefan Friedmann. „70 lat mojego dzieciństwa, czyli niech pan powie coś wesołego”

Ta opowieść to mówiona nie-biografia Stefana Friedmanna – chodzącej, a raczej biegającej historii polskiego teatru, filmu, radia i estrady. Jest jak jej bohater – barwna, szybka, pełna anegdot i nie po kolei. Dowcip z dużą dawką inteligencji, doprawiony niebagatelną wyobraźnią i nutą absurdu to receptura książki zatytułowanej „70 lat mojego dzieciństwa, czyli niech pan powie coś wesołego”. To fabularny rollercoaster, który został opowiedziany kolorowym słowem i okraszony licznymi żartami. Brawurowa podróż od krakowsko-warszawskiego dzieciństwa do młodzieńczej dojrzałości na scenach wielu teatrów, w filmach i programach telewizyjnych. Od radiowej rodziny Matysiaków do reżyserowania komedii. A po drodze „Czterdziestolatek”, „Zmiennicy”, „Lalka”, pamiętne sceny w „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz”, „Na kłopoty… Bednarski”, reżyser kina akcji z „Poranka kojota” czy Młody Wilk z „Kiler-ów 2-óch”, Cienki Bolek, aż po tak lubianego przez widzów Modrego w „M jak miłość”. Friedmann to także współtwórca kultowych kreacji w dawnej radiowej Trójce m.in. Majstra w „Fachowcach”, Globtrotuara w „Ahoj, przygodo!” czy jednego z dwóch rozmówców w „Dialogach na cztery nogi”. Życiową podróż odbywał w znakomitym towarzystwie sławnych twórców: Jonasza Kofty, Wojciecha Młynarskiego, Erwina Axera, Andrzeja Wajdy, Jerzego Gruzy, Tadeusza Różewicza, a nawet Wisławy Szymborskiej. A co lubi najbardziej? Przełamywać powagę!

„Wspomnienia pisałem na gorąco. Przez to są świeże i aktualne. Pomogła mi w tym pamięć i nabyta wyobraźnia. Pamięć, żeby odtworzyć wydarzenia, w których brałem udział, a wyobraźnia – gdybym o czymś zapomniał.

Lata pędzą, czas się zmienia, trudno pisze się wspomnienia.

Codziennie budzisz się, jak nowonarodzony, w nowej rzeczywistości. Zanim dorośniesz już wita cię kolejny dzień.

Jak mawiał Winston Churchill, pamiętniki i wspomnienia to najlepiej pisać po śmierci. I miał rację! Zgoda. Jak mnie już nie będzie, to nie napiszę ani słowa. Daję słowo!”

Fragmenty książki

W domu dwóch facetów drze się:

– Tato, co nam kupisz na Gwiazdkę?

Kobieta patrzy na mnie i na pustą lodówkę. Ja sam też bym coś wypił, ale wyznaczona norma odżywiania, jak na Kubie, tego nie przewiduje. Ma być zdrowo i dietetycznie. Ćwiartka kurczaka na tydzień na wszystkie głowy w rodzinie.

Koledzy z branży odkrywają w sobie niespodziewane talenty. Ci, co nie palili i mało pili, idą do pracy fizycznej, bo mają więcej pary. Inni w prywatnych firmach udają urzędasów. Jeszcze inni, jak w okupację, zatrudniają się za kelnerów. Bardziej utalentowani manualnie robią ozdoby choinkowe.

A ja co? Co ja umiem? – zastanawiam się, zawstydzony przed rodziną. Sztuka nie istnieje, twórcy niepotrzebni. Zresztą bez przesady z tą twórczością. Owszem, próbowałem swoich sił jako nalewacz benzyny na stacji przy Wyścigach Konnych, niestety, skończyło się na polaniu spodni kierowcy, który za chwilę okazał się mocno wkurzonym milicjantem w cywilu.

(…)

Na tych nastrojach powstał radiowy serial o robotniczej warszawskiej rodzinie. Matysiakowie. Jeden z najciekawszych fenomenów radiowych w Polsce. Mieszkanie przy ulicy Dobrej miało dwadzieścia sześć metrów kwadratowych, a mieścił się w nim cały nasz świat z aktualnymi problemami.

Wygranie castingu do roli Gienka, ulubieńca słuchaczy z racji robienia sobie żartów i ogólnej wesołości, zaliczam do swoich największych sukcesów zawodowych. Ja, krakus z dziada pradziada, mówiący krakowską gwarą kibic Cracovii, potrafiłem zamienić się w typowego warszawskiego młodego cwaniaczka, w dobrym tego słowa znaczeniu. Potrafiłem mówić po warszawsku i tak się zachowywać. Niestety na wiele lat przestałem się nazywać Stefan Friedmann, jak miałem w metryce, i dla całej Polski i Polonii za granicą byłem Gieniem Matysiakiem. Miałem lat piętnaście.

Tadeusz Janczar, świetny i przystojny młody aktor (pojawił się w Piątce z ulicy Barskiej i w Kanale), bohater walczący w powstaniu warszawskim, był moim bratem.