To pierwsza ekspozycja, która w tak przekrojowy sposób ukazuje historię polskich orderów i odznaczeń od XVIII wieku do współczesności. Prezentowanych jest blisko tysiąc obiektów pochodzących z polskich i zagranicznych zbiorów, w tym ze słynnych europejskich muzeów, m.in. ze Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie, Muzeum Armii oraz Muzeum Legii Honorowej w Paryżu, Królewskiego Muzeum Armii i Historii Wojskowości w Brukseli, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. Oprócz orderów i odznaczeń, także mundury i dokumenty oraz portrety wybitnych Polaków, jak również uhonorowanych za zasługi dla Polski.
Wystawa przybliża także historię poszczególnych znaków zaszczytnych: krzyży, gwiazd orderowych i medali. Znajdują się na niej również elementy strojów orderowych, dyplomy, legitymacje, oryginalne pudła i etui oraz zdjęcia i filmy.
(fot. Paweł Czarnecki)
Ordery dokumentujące skomplikowane dzieje Polski
Niezwykła opowieść o najwyższej formie nagrody honorowej, jaką obywatel może otrzymać od ojczyzny, rozpoczyna się od czasów króla polskiego, elektora saskiego, Augusta II i ustanowionego przez niego odznaczenia: Orderu Orła Białego. Panowanie ostatniego króla Rzeczypospolitej, Stanisława Augusta, przybliżają bezcenne Ordery Świętego Stanisława i Virtuti Militari.
Prześledzić można również, jak zmieniające się odznaki orderowe i okoliczności nadawania Orderów Orła Białego i Virtuti Militari dokumentowały skomplikowane dzieje Polski: od czasów zaborów i walki o niepodległość poprzez II RP, działalność władz polskich na obczyźnie i narzucony krajowi rząd komunistyczny aż po odzyskanie niepodległości, której symbolem stało się przekazanie przez ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie demokratycznie wybranemu prezydentowi RP insygniów Wielkiego Mistrza Orderu Orła Białego i Orderu Odrodzenia Polski.
Cenne obiekty z zagranicy
Najcenniejszymi prezentowanymi na wystawie eksponatami są: wypożyczone ze Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie Ordery Orła Białego, należące do garnituru diamentowego i rubinowego Augusta II, oraz szpada pochodząca z tegoż garnituru rubinowego. Ponadto Order Orła Białego Józefa Wybickiego, twórcy Mazurka Dąbrowskiego, z kolekcji Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, a także krzyż Orderu Virtuti Militari z numerem „1”, którym marszałek Józef Piłsudski odznaczył Lwów, pochodzący z Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Z kolei ordery po marszałku Ferdynandzie Fochu przybyły z Muzeum Armii w Paryżu, a Order Orła Białego papieża Jana Pawła II ze zbiorów Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie.
Wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny skierowany do wszystkich grup odbiorców, w tym m.in. niedzielne warsztaty dyskusyjne, lekcje muzealne dla przedszkoli i szkół, cykl wykładów oraz akcja „Odznaczeni – historie zapamiętane”.