„Niezwykły dar Króla”. Pokaz naczyń z serwisu sułtańskiego na Zamku Królewskim

Prezentacja zespołu naczyń z serwisu sułtańskiego to wyjątkowe wydarzenie w skali kraju. Pokazywany w Zamku Królewskim w Warszawie po raz pierwszy serwis, jest najsłynniejszym dziełem Królewskiej Manufaktury Fajansu w Belwederze, założonej przez Stanisława Augusta i działającej w latach 1770–1780. Wystawa unikatowej ceramiki prezentowana jest w Sali Gwardii Konnej Koronnej. Ekspozycja „Niezwykły dar Króla” jest pierwszą w Zamku Królewskim w Warszawie po wznowieniu jego działalności i potrwa do 13 września.

Bezcenny komplet stołowy, wykonany w 1776 roku, król przesłał w darze sułtanowi tureckiemu Abdulowi Hamidowi I za pośrednictwem posła tureckiego Numan-beya, przebywającego z wizytą w Warszawie. Na naczyniach umieszczono malowaną złotem inskrypcję w języku tureckim, opracowaną przez nadwornego tłumacza języka tureckiego, Antoniego Kruttę. W przekładzie brzmi ona: „Te prezenta i dary posyła Padyszachowi rodu Osmana Król Lechów ażeby najzupełniejszą miłość i szczerą życzliwość okazać. W stolicy Warszawie”. Drugiego zestawu tych wyrobów, już bez dedykacji, monarcha używał w Zamku Królewskim w Warszawie, co potwierdza zapis w inwentarzu z 1795 roku

Reprezentacyjna zastawa stołowa ozdobiona została wyszukaną dekoracją malarską w typie Imari, wzorowaną ściśle na oryginalnej dalekowschodniej porcelanie z lat 1720–1730, której przykład pokazano na wystawie. Na naczyniach oprócz dedykacji znajdują się stylizowane chryzantemy, motyle i ptaki, a w centrum talerzy i półmisków – waza z kwiatami. Owalne półmiski obramowane są reliefowymi jaszczurowatymi formami, uchwyty wazy zaś mają postać trytonów.

Ocalałe naczynia

Z odnotowanych w belwederskiej manufakturze 280 naczyń do pałacu Topkapı w Stambule trafiło 160. Do dziś, łącznie z obiektami należącymi do króla Stanisława Augusta, przetrwało ok. 90 elementów, rozproszonych w zbiorach prywatnych i muzealnych w Europie oraz USA. Najwięcej obiektów: 52 półmiski, talerze i solniczki, zachowało się w pałacu Topkapı. W Polsce ocalało 19 naczyń, z czego aż 8 znajduje się w Zamku Królewskim w Warszawie.

Ekspozycja jest pierwszą z cyklu prezentacji ceramiki, głównie ze zbiorów zamkowych, które będą włączone w Trasę Królewską.