„Nie umieraj do jutra”. Portret warszawskich Robinsonów oczami jednego z nich

Istnieje pogląd, że był moment w historii Warszawy, w którym miasto pozostało całkowicie martwą, pozbawioną ludności pustynią gruzów. Dotyczy to okresu od upadku powstania, czyli początku października 1944 roku, do zajęcia stolicy Polski przez oddziały polskie i radzieckie, 17 stycznia 1945 roku. Miasto nigdy jednak nie było „królestwem bez poddanych”. Nawet w tym straszliwym czasie, kiedy na rozkaz von dem Bacha kto żyw musiał opuścić miasto, kiedy w lewobrzeżnej Warszawie przystąpiły do działania niemieckie ekipy specjalne, powołane w celu ostatecznego zniszczenia miasta, istniała społeczność warszawska. Warszawscy Robinsonowie, czyli jedyna w świecie Rzeczpospolita Gruzów. O ludziach, których było około tysiąca i przeżyli te dni w ekstremalnych warunkach, jest książka „Nie umieraj do jutra”. Napisał ją jeden z nich – Wacław Gluth-Nowowiejski.

W dziesięciu nowelach portretuje on ludzi, którzy w nieustannym zagrożeniu, w ekstremalnie trudnych warunkach, bez dostępu do pożywienia i wody żyli na zgliszczach. Ukrywali się najczęściej w piwnicach lub na strychach. Zazwyczaj wybierali budynki najmocniej zrujnowane, którym nie groziło podpalenie lub wysadzenie przez niemieckie oddziały niszczycielskie.

W książce znalazła się historia Czesława Lubaszki, piekarza, który wykupił żydowską dziewczynę za pięć bochenków chleba i Panny X, która odgrywała rolę mężczyzny, by ukryć przed wszystkimi swoją kobiecość, jak również Aresa, mściciela z ruin, który postanowił popsuć szyki nazistom. Opowiadania zostały opatrzone notatkami bibliograficznymi i zdjęciami.

O autorze

Wacław Gluth-Nowowiejski, rocznik 1926, żołnierz Armii Krajowej, plutonowy podchorąży „Wacek”, powstaniec warszawski w obwodzie „Żywiciel”. Jako „wróg ludu” więziony w latach 1948–1953. Dziennikarz, pomysłodawca wielu akcji w „Kurierze Polskim”, m.in. „Pierwsi w mieście”, dzięki której poznał warszawskich Robinsonów i opisał ich dzieje w książce „Nie umieraj do jutra”.

Współtwórca filmów Tadeusza Makarczyńskiego „Sceny z Powstania Warszawskiego – sierpień i wrzesień”, „Exodus”, „Powrót”. Autor wielu publikacji na temat II wojny światowej. Kocha życie, Rzeczpospolitą, rodzinę. Z rozkoszą słucha muzyki, kibic sportowy. Nie znosi przemocy, kłamstwa i lekceważenia słabszych.