Ulica Wolska w Warszawie w okresie międzywojennym (fot. wikipedia.org)
Jaka była Warszawa międzywojnia? Czy romantyczny, ciepły obraz przedwojennego przestępcy ze stolicy ma coś wspólnego z ówczesną rzeczywistością? Opierając się na wielu szerzej nieznanych źródłach historycznych, Paweł Rzewuski kreśli żywy portret warszawskiego marginesu: pałace biedy, szulernie i domy schadzek, a także królestwo fałszerzy, kasiarzy, cór i synów ulicy. Opisuje przyczyny biedy i niektórych przestępstw, problem prostytucji oraz handlu kobietami, a także najgłośniejsze morderstwa, przestępstwa i oszustwa rozgrywające się w „Paryżu Północy”. Jego najnowsza książka to wciągająca opowieść o niechlubnym życiu Warszawy, pełna wyrazistych postaci i wstrząsających historii, niczym powieść sensacyjna i kryminał w jednym.
Już świeżo po odzyskaniu niepodległości nasza stolica miała duże i uzasadnione apetyty, by stać się „Paryżem Północy”. Jak każda jednak metropolia, oprócz oficjalnego, nierzadko imponującego oblicza, musiała skrywać też wstydliwą twarz bogatego półświatka, a także biednego marginesu wykluczonych. Paweł Rzewuski wprowadza czytelników w tę mniej chlubną, choć nie mniej fascynującą historię polskiej stolicy okresu dwudziestolecia międzywojennego. Przywołuje i znane postaci, i nigdy wcześniej nie opisane historie, mocno przy tym polemizując z romantycznym obrazem przestępczego środowiska, znanym choćby z filmów o Kwincie czy Szpicbródce.
„Życie apasza, chociaż niebezpieczne i często krótkie, dla wielu było kuszące. Wymykało się prostej kategoryzacji, kontestowało utrwalony porządek, było pełne przygód, kobiet i – co tu wiele mówić – łatwo zdobywanego bogactwa. Rzecz jasna, z losem apasza, co zresztą znajdowało odbicie w popularnych balladach, wiązały się dramaty. Ostatnia zwrotka „Losu apasza” opowiada o jego końcu na szubienicy, Stach zabija swoją kochankę w szale, a bohater „Syna ulicy” zostaje złapany po zdradzie kochanki. Aby zrozumieć fenomen fascynacji apaszami i cały ów specyficzny folklor, trzeba prześledzić różne odmiany zbrodni, jakie popełniali, i tym samym zagłębić się w kolejne kręgi mrocznej strony „Paryża Północy”, świat żywy w podwórzowych pieśniach” – pisze autor książki.
O autorze
Paweł Rzewuski to historyk, filozof, publicysta. Obok licznych artykułów opublikował książki „Warszawa – miasto grzechu. Prostytucja w II RP” oraz „Filozofia Piłsudskiego”. Mieszka na warszawskim Mokotowie.
