Labirynt losów bohaterów skłania do refleksji. „Nim odleci” w Teatrze Współczesnym

To pozornie prosta historia rodzinna o małżeństwie z wieloletnim stażem, ich dorosłych córkach, tajemniczej znajomej męża z przeszłości i najnowszym ukochanym młodszej córki. Cały urok i wartość sztuki Floriana Zellera tkwi w sposobie jej opowiadania. Autor nie zachowuje chronologii, co więcej, myli wciąż tropy, mnożąc warianty zdarzeń oraz zmienia punkty widzenia. W bardzo precyzyjny sposób prowadzi widza przez labirynt splątanych losów swoich bohaterów, skłaniając do refleksji nad życiem, miłością i śmiercią. W sztuce zatytułowanej „Nim odleci”, w warszawskim Teatrze Współczesnym w role ojca André i matki Madeleine wcielają się Krzysztof Kowalewski i Marta Lipińska.

„Pośród największej burzy / Zawsze jest jakiś ptak, by nas uspokoić / Ten nieznajomy ptak / Śpiewa przed odlotem…”. Co się wydarzyło, a co jest tylko wyobrażeniem któregoś z bohaterów, kto jest kim? Zeller w sposób kunsztowny, ale subtelny przeplata świat realny z metafizycznym. Sztuka, której tytuł w oryginale to „Przed odlotem” („Avant de s’volere”) została napisana w 2016 roku. Na język polski przełożyła ją Bogusława Frosztęga, a reżyserią w warszawskim Teatrze Współczesnym zajął się jego dyrektor – Maciej Englert. Za scenografię odpowiada Marcin Stajewski, kostiumy to dzieło Anny Englert. Muzyką zajął się Jerzy Satanowski, a za światło odpowiedzialna jest Magda Górfińska.

W obsadzie obok Krzysztofa Kowalewskiego i Marty Lipińskiej, znaleźli się: Monika Krzywkowska jako córka Anne, Barbara Wypych jako druga córka Elise oraz Agnieszka Pilaszewska w roli kobiety, a także Michał Mikołajczak jako mężczyzna.

Agnieszka Pilaszewska, Monika Krzywkowska, Marta Lipińska i Barbara Wypych (fot. M. Hueckel)

O autorze

Florian Zeller (ur. 1979) to francuski powieściopisarz i dramaturg, który debiutował mając 23 lata powieścią „Neiges artificiels” („Sztuczne śniegi”). Debiut był udany, ponieważ książka otrzymała nagrodę „Prix de la Fondation Hachette”. Było jeszcze kilka prób prozatorskich, aż autor zafascynował się teatrem i skupił na dramatopisarstwie. Do dziś napisał 12 sztuk teatralnych. W Polsce znane są trzy: „Matka” („La Mère” z 2010 roku), „Prawda” („La Verité” z 2011 roku) oraz „Ojciec” („Le Peré” z 2012 roku). W przygotowaniu jest przekład „Syna” („Le Fils”, powstały w 2018 roku).

Wszystkie sztuki Zellera cieszą się zainteresowaniem widzów i uznaniem krytyki oraz zostały przetłumaczone na wiele języków. Grane są na wielu scenach europejskich i nie tylko. „Ojciec”, najwyżej, jak dotąd, ceniony i obsypany nagrodami dramat, trafił do teatrów w Hong Kongu i Sydney.