„Kobieta w podróży”. Wystawa dzieł Tamary Łempickiej w Muzeum Narodowym w Lublinie

„Życie jest jak podróż. Spakuj tylko to, co najbardziej potrzebne, bo musisz zostawić miejsce na to, co zbierzesz po drodze” – mawiała Tamara Łempicka (1898–1980). Artystka – nazywana baronową z pędzlem – wykreowała wizerunek nowoczesnej i niezależnej kobiety sukcesu, dzięki któremu stała się ikoną swoich czasów, a jej nazwisko stało się rozpoznawalne zarówno na Starym Kontynencie, jak i w krajach obu Ameryk. Wystawa „Tamara Łempicka – kobieta w podróży” jest zaproszeniem do świata lat 20. i 30. XX wieku, czyli do niezwykłej epoki podporządkowanej nowemu stylowi, jakim było art déco. Na ekspozycji na Zamku Lubelskim prezentowanych jest 60 prac Tamary Łempickiej, w tym obrazy, rysunki i grafiki, uzupełnione o memorabilia. Dzieła nierozerwalnie związane z jej życiem, prezentowane w otoczeniu przedmiotów codziennego użytku – mebli, wyrobów rzemiosła artystycznego, strojów oraz maszyn – mają przybliżyć zwiedzającym niezwykłe życie Tamary Łempickiej, jednej z największych artystek XX wieku. Wystawę można zwiedzać do 14 sierpnia.

Tamara Łempicka, a właściwie Tamara Rozalia Gurwik-Górska, przyszła na świat prawdopodobnie 16 maja 1898 roku w Warszawie, choć zarówno sama data, jak i miejsce jej narodzin do dziś budzą wątpliwości. Wiadomo, że lata dzieciństwa spędziła w luksusie, a rodzice obracali się w towarzystwie zamożnych rodów carskiej Rosji. Jako młoda dama pobierała nauki na pensji dla dziewcząt w Lozannie, skąd często wyjeżdżała do Polski, Francji oraz Włoch. Podróże do europejskich stolic przyczyniły się do poznania kultur innych krajów i uwrażliwiły Tamarę na sztukę wielkich mistrzów. To właśnie wizyty w zagranicznych muzeach miały wpływ na późniejszą twórczość artystki.

Już jako młoda dziewczyna wykazywała niezwykły talent plastyczny, szybko osiągając biegłość w rysunku i akwareli. W wieku dwudziestu kilku lat dała się poznać światu jako jedna z najważniejszych przedstawicielek malarstwa epoki art déco, charakteryzującego się klasycyzującym zgeometryzowaniem oraz dążeniem do syntetycznego ujmowania form.

Podróże, romanse i samotność

W Paryżu lat 20. XX wieku zasłynęła jako świadoma artystka posługująca się własnym językiem artystycznym, charakteryzującym się mocnym rysunkiem, wyrazistym światłocieniem, surową formą i ostrym kolorem, którym podporządkowała tworzone portrety, akty oraz martwe natury. Jak sama podkreślała, w malarstwie najważniejsze było dla niej zawarte w dziele hellenistyczne pojęcie piękna, a tym samym ład, harmonia, proporcja i rytm. Łempicka przez całe życie pozostała wierna klasycznym ideałom, mimo zmian stylów oraz eksperymentowania z materiałem, techniką, formą oraz tematem.

Życie Tamary jest nierozerwalnie związane z podróżowaniem, wypełnione mieszanką romansów, nieposkromionym pragnieniem szczęścia, przeplatającym się z nieustannym strachem przed porzuceniem, samotnością oraz wojennym niepokojem i tułaczką po świecie. Mimo że przyszło jej żyć w burzliwych czasach politycznych oraz społeczno-kulturowych przemian, jej niesłabnąca determinacja i potrzeba osiągnięcia sukcesu przyczyniły się do stworzenia własnej legendy. Tamara Łempicka wykreowała postać artystki wszechczasów, a umiejętne manipulowanie faktami ze swojego życia w połączeniu z elegancją i wrodzonym wdziękiem sprawiły, że potrafiła oczarować każdego, kto pojawił się na jej drodze.

Dzieła z polskich i zagranicznych muzeów oraz kolekcji prywatnych

Na wystawie można zobaczyć takie prace jak: „Młoda dziewczyna w zielonej sukience”, „Kizette na balkonie”, „Pierwsza komunia”, „Saint-Moritz”, „Portret Tadeusza Łempickiego”, „Matka przełożona” czy „Ucieczka albo Gdzieś w Europie”. Pochodzą one z muzeów francuskich: Centre Pompidou, Paris, Musée national d’art moderne – Centre de creation Industrielle, MUDO-Musée de l’Oise, Musée d’art modern André Malraux Le Havre, Musée d’arts de Nantes, Musée des beaux-arts, Orléans, Musée d’art moderne et contemporain de Saint-Etienne Métropole i Musée d’art et d’histoire Paul Eluard, Saint-Denis.

Uzupełnione zostały o prace pochodzące z instytucji polskich: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Emigracji w Gdyni, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz z kolekcji prywatnych: Henryka Bury, Valeriego Jerlitsyna, automuzeum Rodziny Pedów, kolekcji Marka Roeflera/Villa la Fleur i Mariusza Żyły. Wystawa jest organizowana przez Muzeum Narodowe w Lublinie i Villę la Fleur we współpracy z Tamara de Lempicka Estate.