Jak wchodził do pokoju, to drzwi się otwierały w człowieku. „Tischner. Biografia”

„Wolność nie polega na pójściu w prawo lub w lewo, ale raczej na skoku wzwyż” – mawiał ks. Józef Tischner. W tym roku mija 20 lat od jego śmierci i jednocześnie ukazuje się wyjątkowo pasjonujący reportaż biograficzny Wojciecha Bonowicza. To zdaniem autora spotkanie z człowiekiem, który przywraca ludziom nadzieję. „Ktoś mi kiedyś powiedział, że jak Tischner wchodził do pokoju, to jakby się drzwi otwierały w człowieku. Drzwi się otwierały – i żyć się chciało”. „Tischner. Biografia” to z jednej strony nowa książka, ale też zmieniona i poszerzona wersja tej opubli­kowanej w 2001 roku. – Dodałem wiele wątków, bo przez ostatnich 20 lat zebrałem mnóstwo nowych informacji, dotarłem do kolejnych dokumentów, wysłuchałem nowych opowieści – tłumaczy Wojciech Bonowicz.

 „To biografia, tak obiektywna, jak to tylko możliwe. Ale to też próba zatrzymania i utrwalenia pewnej aury, która otaczała. Było i jest na świecie wiele wybitnych intelektualistek i intelektualistów – ludzi, którzy myślą przenikliwie, znakomicie analizują i wyciągają inspirujące wnioski. Niektóre i niektórzy z nich potrafią tym, co mówią i piszą, porwać tłumy, a ich książki – tak jak jego – rozchodzą się w wysokich nakładach. Jednak Tischner, mając te umiejętności, był jeszcze życiem – co znaczy po prostu, że przy nim miało się ochotę żyć i obdarzać życiem innych. Że miało się poczucie sensu i sensownym chciało się czynić świat wokół siebie. Że ten świat naprawdę zaczynał smakować i że „smaczne” i „słodkie” okazywało się to, co najprostsze i w zasięgu ręki – podkreśla Wojciech Bonowicz.

Jak autor biograficznego reportażu – każdy z nas nosi w sobie pragnienie, że przyjdzie taki ktoś, kto mu powie: „Słuchaj, cała ta twoja szamotanina ma sens”. – Każdy chce to usłyszeć – czy to będzie poeta, czy gość, który ma budę z warzywami, polityk, który już nie wie, za czym głosuje, czy zdesperowana matka niepełnosprawnego dziecka – przyznaje Bonowicz.

Na pograniczu dwóch światów

„Ja miałem dosyć szczególne dzieciństwo. Z jednej strony jako dziecko nauczycieli musiałem być głową trochę wśród inteligencji, a z drugiej strony jako mieszkający na wsi nie mogłem się odróżniać od innych dzieci – musiałem gadać jak one, kląć jak one, starać się robić mniej więcej to samo co one. I w ten sposób żyłem jakby na pograniczu tych dwóch światów” – mówił o sobie ks. Tischner.

Podobno zdarzyło się to w Watykanie podczas kolacji z Janem Pawłem II. Przy stole, wśród innych gości z Polski, siedział ksiądz Józef Tischner. Rozmowa meandrowała, jednak w pewnym momencie zeszła na temat tego, czy Tischner mógł, czy nie mógł zostać prymasem. Po śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego rzeczywiście mówiło się, że jego nazwisko jest „na liście”, a potem okazało się, że nie była to tylko plotka. Ostatecznie wybór padł na innego kandydata. Kiedy przy posiłku zaczęto się spierać, czy Tischner nie byłby lepszy na tym stanowisku, sam zainteresowany milczał. W końcu papież zwrócił się bezpośrednio do niego: „Pamiętasz, Józiu, kto był prymasem Niemiec w czasach Hegla? Ty masz być Heglem”.

O autorze

Wojciech Bonowicz to poeta, publicysta, stały felietonista „Tygodnika Powszechnego” i miesięcznika „Znak”. Autor m.in. bestsellerowej biografii „Tischner”, „Dziennika końca świata”, książek dla dzieci „Bajki Misia Fisia” i „Misiu Fisiu ma dobry dzień”, rozmów z Michałem Hellerem i Wojciechem Waglewskim, a także siedmiu tomów poetyckich.

W 2007 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia za „Pełne morze”, zbiór „Polskie znaki” był nominowany do Nagrody Silesius (2011), a tom „Druga ręka” – do Literackiej Nagrody Nike i Nagrody im. Wisławy Szymborskiej (2018). Mieszka w Krakowie.