Gorliwy nazista na ratunek żydowskiej dziewczynie. Powieść „Niebo na uwięzi”

„Tatuażysta z Auschwitz”, „Złodziejka książek”, „Chłopiec w pasiastej piżamie” – to wszystko genialne książki dające wgląd w żydowskie doświadczenia podczas II wojny światowej. „Niebo na uwięzi” nie stanowi wyjątku, a być może jest najbłyskotliwszą z nich wszystkich. To bowiem porywająca powieść psychologiczna, która nie stroniąc od czarnego humoru, odsłania najmroczniejsze zakątki ludzkiej duszy. Niezwykłe jest też to, że współczesnej autorce – Christinie Leunens udaje się tak skutecznie zanurzyć czytelników w sposób myślenia młodego nazisty, przy jednoczesnym zmuszeniu ich do zastanowienia się nad motywami jego czynów. Na podstawie tej powieści powstał film Taiki Waititiego, „Jojo Rabbit”.

Johannes, gorliwy członek Hitlerjugend, dorastający w latach czterdziestych w Austrii po aneksji przez Trzecią Rzeszę, po ciężkim urazie podczas nalotu odkrywa, że jego rodzice ukrywają żydowską dziewczynę imieniem Elsa w sekretnym pomieszczeniu w ich dużym, wiedeńskim domu. Początkowa zgroza, jaka go ogarnia, przeistacza się w zainteresowanie, a następnie w miłość i obsesję.

Po zniknięciu rodziców Johannes odkrywa, że jest jedyną osobą świadomą obecności Elsy w domu, jak również jedynym człowiekiem odpowiedzialnym za jej przetrwanie. Manipulując i poddając się manipulacji, Johannes obawia się końca wojny, że wraz z nią nadejdzie perspektywa utraty Elsy i koniec ich związku obejmującego pasję i obsesję, podległość i apatię, miłość i nienawiść.

Recenzje z trzech źródeł

„Najlepszą cechą tej interesującej powieści jest jej zdolność pokazywania części naszej historii, którą inni lekceważą: dlaczego cierpienie może uczynić niektórych bardziej wrażliwymi, a w innych wzmaga okrucieństwo, i jak wojna, sama w sobie stanowiąca pogwałcenie ludzkiej godności, zaciera granicę między zwycięzcami i pokonanymi – pisze magazyn „Elle”.

„To potężne, zapadające w pamięć dzieło. Christine Leunens prowadzi nas płynnie przez fabułę z chwilowymi przebłyskami czarnego humoru i nieustannie bardzo subiektywnym głosem Johannesa – dodaje „Yorkshire Magazine”. „Niepokojąca, poruszająca, niezwykle interesująca, nieustannie fascynująca – to historia, której czytania nie będziesz w stanie przerwać” – podkreśla „My Weekly”.