„Dwie samotności”. Dialog mistrzów – noblistów: Garcíi Marqueza i Vargasa Llosy

Dwaj młodzi pisarze, dziś niekwestionowani giganci literatury – Gabriel García Márquez oraz  Mario Vargas Llosa – spotkali się w Limie 5 i 7 września 1967 roku. Przez kilka dekad zapis ich rozmowy krążył w nieoficjalnej formie i czekał na wydanie. W tym czasie obaj pisarze zdążyli zostać przyjaciółmi i osiągnęli światową sławę. García Márquez otrzymał Nagrodę Nobla w 1982 roku, a Vargas Llosa stał się inspiracją dla walczących z dyktaturami całego świata. Ich przyjaźń nie przetrwała, ponieważ zerwali znajomość. „Dwie samotności” Garcíi Marqueza i Vargasa Llosy to niezwykły, intelektualny dialog poświęcony pisarstwu, inspiracjom i zaangażowaniu politycznemu w literaturze. Książka w tłumaczeniu Agnieszki Rurarz stanowi nie tylko zapis tej nigdy niepublikowanej w Polsce rozmowy. Zostały do niej dołączone dodatkowe teksty, których autorami są w większości naoczni świadkowie tego niezwykłego wydarzenia. Starają się oni odtworzyć atmosferę, w jakiej toczył się ten niepowtarzalny dialog mistrzów. Całość dopełniają wywiady z Gabrielem Garcíą Marquezem oraz refleksje Maria Vargasa Llosy na temat życia i twórczości Kolumbijczyka poczynione już po jego śmierci.

W 1967 roku Gabriel García Márquez wydał właśnie w Buenos Aires powieść „Sto lat samotności”, dziś uznawaną za jedno z najsłynniejszych dzieł XX wieku. Z kolei Mario Vargas Llosa został laureatem prestiżowej nagrody im. Rómulo Gallegosa za książkę „Zielony dom”. Spotkali się w Limie po kilkunastu miesiącach prowadzenia intensywnej korespondencji i wspólnym udziale w dwutygodniowej konferencji naukowej. W kilkugodzinnej rozmowie poruszyli temat:

• ludzkiej samotności,
• roli powieściopisarza w społeczeństwie
• genezy, prawdy i fantazji w „Stu latach samotności”.

Snując rozważania o kondycji powieści w Ameryce Łacińskiej, zastanawiali się nad istotą tak zwanego boomu latynoamerykańskiego w literaturze, zjawiska, które wybuchło w owym czasie, stając się symbolem przebojowej tożsamości kontynentu.

Książka niezbędna dla miłośników twórczości obu pisarzy

Gospodarzem spotkania dwóch wschodzących gwiazd literatury latynoamerykańskiej jest Mario Vargas Llosa. To on zadaje pytania. Sam stoi w cieniu, czyniąc bohaterami rozmowy Garcíę Marqueza oraz jego „Sto lat samotności”. Obecnie, mimo upływu ponad pięćdziesięciu lat od rozmowy pisarzy i opublikowania nieskończonej liczby prac na temat tego utworu, wyznania autora dotyczące warsztatu, procesu tworzenia powieści, jej źródeł i literackich pierwowzorów pozwalają spojrzeć na nią na nowo i być może zupełnie inaczej odczytać dobrze znane czytelnikom fragmenty.

García Márquez wspomina również dzieciństwo, które ukształtowało jego wyobraźnię, opowiada o swojej rodzinie, ważnych lekturach. Istotnymi tematami są też polityczno-społeczne realia ówczesnego świata. Mario Vargas Llosa podsyca pragnienie swojego wyjątkowego gościa do snucia opowieści. Prowokuje do odpowiedzi na niewygodne pytania. Jasno określa też indywidualne, niezależne stanowisko, ukazując tym samym swoje spojrzenie na poruszane tematy.

O autorach

Mario Vargas Llosa to laureat Literackiej Nagrody Nobla w 2010 roku. Jak uzasadniła swój wybór Akademia Szwedzka, został nagrodzony za  „kartografię struktur władzy oraz wyraziste obrazy oporu, buntu i porażek jednostki”. Urodził się w Arequipie (Peru) w 1936 roku. Rozgłos przyniosła mu powieść „Miasto i psy”, za którą otrzymał nagrodę Biblioteca Breve w 1962, a rok później Nagrodę Krytyków. Jego późniejsza twórczość obejmuje dramaty, eseje, wspomnienia i felietony, a nade wszystko powieści, spośród których najbardziej znane to m.in. „Zielony dom”, „Rozmowa w „Katedrze”, „Pantaleon i wizytantki”, „Wojna końca świata” i „Dyskretny bohater”.

Gabriel García Márquez to laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1982 roku. W uzasadnieniu napisano, iż nagrodę otrzymał za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”. Urodził się w Aracatace (Kolumbia) w 1927 roku, a zmarł w mieście Meksyk w 2014. Był nie tylko powieściopisarzem, lecz również autorem licznych opowiadań, dziennikarzem, felietonistą oraz autorem scenariuszy filmowych i telewizyjnych. Do najbardziej znanych utworów należą: „Sto lat samotności” – powieść wydana w 1967 roku (uhonorowana literacką Nagrodą im. Rómulo Gallegosa i okrzyknięta „najważniejszym dziełem literatury hiszpańskojęzycznej od czasów Don Kichota”), „Nie ma kto pisać do pułkownika”, „Kronika zapowiedzianej  śmierci”, „Generał w labiryncie” i „Miłość w czasach zarazy”.