Człowiek nie może wyrzec się umysłu. „Nienasycenie” najlepszą powieścią Witkacego

To powieść antycypująca filozoficzną istotę dwudziestowiecznych totalitaryzmów, zanim jeszcze komunizm ujawnił światu swe niedostrzegalne wówczas mechanizmy. Zawarta w niej wizja znakomicie zdyscyplinowanego państwa chińskich komunistów, które podbija wyimaginowaną kontrrewolucyjną Rosję i szykuje się do napaści na powierzchownie skomunizowane państwa Europy Zachodniej, czyni z „Nienasycenia” jedną z ciekawszych powieści, a jej niestrudzenie wynalazczy styl „czarnej komedii” zapewnia miejsce wśród klasycznych dzieł współczesnej groteski. Według jej autora – Witkacego rozum to najwyższy dar, którego nie można zniszczyć, ponieważ byłoby to zbrodnią przeciwko naturze. Człowiekowi nie wolno wyrzec się umysłu, nawet w ekstremalnych sytuacjach nacisku społeczeństwa, a brak indywidualizmu jest z kolei zagrożeniem dla świata. Prowadzi do katastrofy, zagłady cywilizacji. 18 września minęło 80 lat od tragicznej, samobójczej śmierci Stanisława Ignacego Witkiewicza, jednego z najlepszych, a z pewnością najoryginalniejszego pisarza dwudziestolecia międzywojennego.

Główny bohater, Genezyp Kapen to zdrowy, przystojny i dobrze sytuowany młodzieniec. Poznajemy go u progu uzyskania dojrzałości – w każdej sferze życia. Z poleceniem ojca bohater zostaje adiutantem u kwatermistrza Kocmołuchowicza, tytanicznego wodza, który chroni Polskę przed najazdem Chińczyków.

Genezyp pobity w ulicznej bójce trafia do szpitala, gdzie poznaje Elizę. Dziewczyna opiekując się nim, podaje mu środki uspokajające, a w rzeczywistości narkotyki i opowiada o wschodnim mistycyzmie. Bohater wycieńczony nerwowo poddaje się zniewoleniu Chińczyków i staje się bezmyślnym automatem.

Samobójcza śmierć

Pod koniec sierpnia 1939 roku pisarz pojechał do Warszawy. Po wybuchu wojny starał się o przyjęcie do Wojska Polskiego, jednak z powodu wieku i stanu zdrowia nie został zakwalifikowany. Parę dni później, 5 września, razem ze swoją partnerką opuścił Warszawę i skierował się, razem z innymi uchodźcami, na Wschód.

15 września przybyli do majątku znajomych Witkacego na Polesiu. Kiedy dotarła do nich informacja o ataku Związku Radzieckiego na Polskę, 18 września Witkiewicz popełnił samobójstwo, podcinając sobie tętnicę szyjną.