Wielka miłość i burzliwe losy dwojga niezwykłych artystów. Powieść „Surrealistka”
15 maja, 2021
Zbrodnie na dworze Jagiellonów. „Ciche wody”, czyli I tom kryminałów historycznych
18 maja, 2021

„Chamstwo”. Pańszczyzna chłopów prologiem do współczesnych form zatrudnienia

Polki przy sianokosach w 1941 roku (fot. mat. pras.)

„Hasłem naszym mizeria, okryciem nędza, napojem łzy”. Myśląc o historii niewolnictwa, niejednokrotnie nie pamiętamy o historii polskich chłopów i chłopek. Ale jak inaczej nazwać ich darmową pracę pod ciągłą groźbą kary cielesnej? Jedynie dzięki dokładnemu przyjrzeniu się tej przemilczanej historii można zrozumieć istotę strategii przetrwania w systemie pańszczyzny. Dopiero wtedy można również dostrzec nić łączącą niewolniczą pracę na polskim dworze ze służebną formą naszych współczesnych form zatrudnienia. Bo to nie rewolucja przemysłowa, tylko folwarczny przemysł okrucieństwa stanowił prolog do współczesności. Antropolog Kacper Pobłocki w swojej nowej książce zatytułowanej „Chamstwo” rzuca nowe światło na zmitologizowaną opowieść o czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej. Nie boi się stawiać trudnych pytań dotyczących chłopskiego niewolnictwa, obrazowo ukazuje krwawą przemoc panów i odważnie kreśli historię polskiego patriarchatu, dowodząc, że w tym splocie klasowych podziałów, okrucieństwa i wyzysku zaklęta jest nasza „ojczyzna pańszczyzna”.

– „Chamstwo” jest gruntownym, rewelatorskim studium pańszczyźnianego świata. Proponuje inną opowieść o naszych narodowych mitologiach, o polskich „przeklętych problemach”, gdyż oddaje głos tym, których nazywano Wielkimi Niemowami, bo mieli uszy wyłącznie „ku słuchaniu” – pańszczyźnianym chłopom. Kacper Pobłocki wywołuje klisze, często drastyczne, które przez stulecia pozostawały w ciemni oficjalnej historii. „Chamstwo” jest dziełem otwierającym nowy dyskurs o „pańskości” i „chłopskości”, o społecznych rodowodach i tożsamości kulturowej Polaków oraz o tym, komu wciąż „słoma wyłazi z butów” – podkreśla prof. Roch Sulima.

– Mamy do czynienia z monografią prawdziwie oryginalną pod względem konceptualizacji podjętego problemu badawczego, twórczą i stawiającą nowe pytania. Należy tym samym podkreślić pomysłowość i przenikliwość badawczą autora. Kacper Pobłocki w swojej pracy stara się zwalczać funkcjonujące jego zdaniem od lat mity historiograficzne, które w jego ocenie poważnie utrudniają – jeśli nie uniemożliwiają – rzetelną ocenę faktów dotyczących życia polskiego chłopa pańszczyźnianego – dodaje prof. Jarosław Kita.

O autorze

Kacper Pobłocki to doktor habilitowany nauk humanistycznych, antropolog społeczny i historyczny, wykładowca w interdyscyplinarnym Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, University College w Utrechcie oraz stypendysta Uniwersytetu Miejskiego w Nowym Jorku.

Jego praca doktorska „The Cunning of Class: Urbanization of Inequality in Post-War Poland” została wyróżniona Nagrodą Prezesa Rady Ministrów, a książka „Kapitalizm. Historia krótkiego trwania” otrzymała Nagrodę „Economicus” dla najlepszej polskiej książki ekonomicznej roku. Opublikował także wiele artykułów i opracowań z zakresu antropologii i socjologii miasta. W latach 2009–2014 wspomagał powstawanie i rozwój ruchów miejskich w Polsce, m.in. jako koordynator merytoryczny pierwszego Kongresu Ruchów Miejskich. Współautor książek „Anty-bezradnik przestrzenny: prawo do miasta w działaniu” (z Lechem Merglerem i Maciejem Wudarskim) oraz „Architektura niezrównoważona” (z Bogną Świątkowską).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *