„Blask Montparnasse’u”. Zaproszenie do kosmopolitycznego świata sztuki

Malarki, pisarze, projektantki i rzeźbiarze przybywali na początku XX wieku do Francji, by spełnić marzenie o wolności i kreowaniu sztuki na własnych zasadach. Można ich było spotkać głównie na Montparnassie, w pracowniach budynku La Ruche i w kawiarni La Rotonde. Pisarka Sylwia Zientek w najnowszej książce powraca do międzywojennego Paryża, by odkryć nieopowiedziane historie polskich artystek i artystów splecione z losami największych sław. To artystyczno-społeczne zjawisko, które specjaliści nazwali Szkołą Paryską (École de Paris) stało się jednym z najbardziej wpływowych nurtów w sztuce XX wieku. Zafascynowana tym autorka „Blasku Montparnasse’u. Artystki i artyści Szkoły Paryskiej” śledzi historie nie tylko Polaków, ale też Żydów z Europy Wschodniej, Włochów, Hiszpanów, a nawet Japonek i Amerykanek. Stąd na kartach jej książki razem z Dorą Bianką, Henrykiem Haydenem, Mojżeszem Kislingiem, Sarą Lipską, Tadeuszem Makowskim, baronową Heleną d’Oettingen występują też Marc Chagall, Amedeo Modigliani, Kiki de Montparnasse, Chaim Soutine, a także ci, którzy nie tworzyli obrazów: Apollinaire, Helena Rubinstein i Gertrude Stein. To jeszcze szersza opowieść niż w poprzednich jej książkach „Polki na Montparnassie” oraz „Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn”.

– To byli przede wszystkim ludzie młodzi, 20-latkowie – rozpierała ich wielka energia, mieli olbrzymią potrzebę zaistnienia oraz byli złaknieni wolności. Pochodzili z różnych środowisk, wyznawali różne religie (Żydzi, katolicy, protestanci), z różnych rodzin o różnym statusie społecznym. Łączyła ich pasja dla sztuki, każdy chciał być najwspanialszym malarzem czy malarką. Ta siła, determinacja, pragnienie uczenia się, poznawania nowych ludzi – to było na pewno coś wspólnego – mówi Sylwia Zientek w rozmowie z Kulturą wokół Nas.

Potwierdza, że pomysł na nią powstał wtedy, kiedy pisała „Polki na Montparnassie”. – Już wtedy wiedziałam, że w książce poświęconej tylko pierwszym malarkom nie obejmę tematyki, która zasługuje na pogłębienie. Sam fenomen Szkoły Paryskiej jest tak ciekawy i mało jednak przybliżany, że będzie to coś ciekawego czytanie o tym i poznawanie również mężczyzn malarzy, bo nie są to tylko kobiety. Jest to w pewnym sensie kontynuacja, rozszerzenie „Polek na Montparnassie” – opowieść o Paryżu o I połowie XX wieku. Są zatem i Kisling i Modigliani, ale także Leopold Zborowski oraz Mela Muter i Alicja Halicka – mam też kilka rewelacji na temat m.in. Tadeusza Makowskiego – zdradza pisarka.

O autorce

Sylwia Zientek to autorka książek poświęconych polskim artystkom („Polki na Montparnassie”, „Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn”) oraz licznych powieści historycznych (m.in. cykl „Hotel Varsovie”, „Kolonia Marusia”, „Lunia i Modigliani”). Kolekcjonerka obrazów i grafik Szkoły Paryskiej. Miłośniczka sztuki. Z wykształcenia prawniczka, ukończyła studia podyplomowe z historii sztuki nowoczesnej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. 

Jej teksty poświęcone sztuce i artystom ukazują się m.in. w: „Piśmie. Magazynie opinii”, magazynie „Restart”, „Wysokich Obcasach”, „Gazecie Wyborczej”, „Wysokich Obcasach Extra”, „Skarpie Warszawskiej”. Pomysłodawczyni i współscenarzystka telewizyjnego serialu kostiumowego „Matylda”. Popularyzatorka sztuki, podróżuje śladami artystek i artystów, poszukuje informacji o twórcach zapomnianych bądź niedostrzeżonych.