„La finta giardiniera” cechuje komiczna niejednoznaczność i parodystyczny potencjał (fot. J. Budzyński)
„Bogu chwała! Wczoraj 13-go moja opera została wystawiona i miała tak wielkie powodzenie, że nawet nie jest możliwe opisanie całej tej wrzawy. […] Po każdej arii następował huragan braw i okrzyki: „viva Maestro!” – tak w liście do matki osiemnastoletni Wolfgang Amadeusz Mozart opisywał premierę swej trzyaktowej opery buffa – „La finta giardiniera”. W polskim tłumaczeniu „Rzekoma ogrodniczka” została prawykonana w Monachium 13 stycznia 1775 roku, gdzie – jak wynika z relacji kompozytora, spotkała się z niezwykle entuzjastycznym przyjęciem. Dzieło – jako pierwszą premierę operową z udziałem publiczności w 2021 roku – wystawia Polska Opera Królewska, oczywiście na deskach Teatru Królewskiego w Starej Oranżerii w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.
Autorstwo libretta, sporządzonego na wzór neapolitańskiej farsy „L’amor vuol sofferenza” Leonarda Lea, nie zostało potwierdzone po dzisiaj. Najczęściej przypisywane jest ono jednak Giuseppe Petroselliniemu. I choć tekst nie należy do najdoskonalszych, to młody Mozart wykrzesał z niego to, co najlepsze – komiczną niejednoznaczność i parodystyczny potencjał.
O niezwykłej sile młodzieńczego dzieła może świadczyć nie tylko entuzjazm pierwszej publiczności, ale także recepcja tytułu w kolejnych latach. Szybko zostało ono przeniesione na sceny niemieckie w postaci singspielu, a i współcześnie doczekało się licznych interpretacji. W muzyce „Rzekomej ogrodniczki” objawia się już bowiem dramaturgiczny geniusz Mozarta. Elementy charakterystyczne dla gatunku seria doskonale przełamują komiczną narrację, dając śpiewakom asumpt do wykazania się aktorskimi zdolnościami, a reżyserom – do kreatywnych i niejednoznacznych rozwiązań inscenizacyjnych.
(fot. J. Budzyński)
Twórcy
i obsada
Kierownictwo muzyczne objął Dawid Runtz, za reżyserię odpowiada Jitka Stokalska, za scenografię Marlena Skoneczko, za ruch sceniczny Alisa Makarenko, za reżyserię świateł Maciej Igielski, za projekcje Marek Zamojski, a za realizację oświetlenia Piotr Rudzki. Asystentem dyrygenta jest Karol Szwech, asystent reżysera Sławomir Jurczak, a II asystentem reżysera Agnieszka Kozłowska oraz inspicjentem Dorota Lachowicz.
W roli Don Anchise, Podesta – Rafał Żurek / Maciej Gronek, La Marchesa Violante (Sandrina) – Iwona Handzlik / Olga Pasiecznik, Il Contino Belfiore – Sylwester Smulczyński / Jacek Szponarski, Arminda – Tatiana Hempel-Gierlach / Agnieszka Kozłowska / Anna Wierzbicka, Il Cavalier Ramiro – Jan Jakub Monowid / Anna Radziejewska, Serpetta – Marta Boberska / Julita Mirosławska, Roberto (Nardo) – Robert Szpręgiel / Witold Żołądkiewicz oraz Mimowie: Sławomir Jurczak, Rafał Karnicki, Jerzy Klonowski i Maciej Jan Kraśniewski oraz Orkiestra Polskiej Opery Królewskiej.
