„Bratanków dzieje wspólne”. Unikaty prosto z Budapesztu na wystawie w Łazienkach

100 dukatów w złocie Zygmunta III Wazy, miecz ceremonialny – dar papieża Juliusza II dla króla Władysława II Jagiellończyka czy karabela króla Jana III Sobieskiego. Te bezcenne eksponaty z węgierskich zbiorów narodowych, będące świadectwem wieloletnich relacji polsko-węgierskich, można oglądać w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Wystawa „Bratanków dzieje wspólne. Unikaty ze zbiorów budapesztańskich” prezentowana jest w Podchorążówce to opowieść o blisko 1000-letnich relacjach polsko-węgierskich. Obiekty pochodzące z najprzedniejszych węgierskich instytucji, m.in. z Węgierskiego Muzeum Narodowego, Węgierskiego Archiwum Narodowego oraz z Instytutu i Muzeum Historii Wojskowości przy Ministerstwie Obrony w Budapeszcie. Ekspozycję można zwiedzać do 6 sierpnia.

Przedmioty, które eksponowane są na wystawie, poza wyjątkową wartością historyczną i artystyczną, kryją w sobie duży ładunek emocjonalny, gdyż łączą się z postaciami ikonicznymi dla obu narodów. Zobaczyć można więc pamiątki związane z królem Stefanem I Batorym, siedmiogrodzianinem i twórcą militarnej potęgi Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz z generałem Józefem Bemem, jednym z największych bohaterów narodowych Węgier.

Szczególny charakter ma prezentacja jednej z najbardziej unikatowych i najcenniejszych monet na świecie: 100 dukatów w złocie Zygmunta III Wazy z Muzeum Narodowego w Budapeszcie. Ze zbiorów tej instytucji pochodzi również eksponowany na wystawie miecz ceremonialny, dar papieża Juliusza II dla króla Władysława II Jagiellończyka, jeden z najwspanialszych okazów rzemiosła zbrojeniowego z okresu dojrzałego renesansu. Węgierskie Muzeum Narodowe udostępniło także wiele sztuk broni z XVI i XVII wieku, w tym karabelę króla Jana III Sobieskiego.

Relacje polsko-węgierskie

Polacy i Węgrzy od dawna podkreślają łączącą ich wielowiekową przyjaźń, a nade wszystko bezinteresowne wsparcie udzielane sobie wzajemnie podczas zmagań o niepodległość. Na przestrzeni wieków między oboma krajami nie brakowało konfliktów związanych z rywalizacją o wpływy w naszej części Europy, jednak były to raczej epizody, a pamięć o wspólnej historii żyła nawet wtedy, gdy oba narody znajdowały się we wrogich obozach. Polacy uczestniczyli w powstaniu węgierskim w latach 1848-1849. Na ich czele stał generał Józef Bem, któremu w dowód uznania za bohaterskie wyzwolenie Siedmiogrodu węgierskie kobiety podarowały bogato zdobioną szablę ceremonialną. Węgrzy przyszli Polakom z pomocą w 1920 roku, gdy do Warszawy zbliżała się Armia Czerwona. W przeddzień decydującej bitwy Wojsko Polskie otrzymało od nich kilkadziesiąt milionów sztuk amunicji karabinowej.

W okresie II wojny światowej rząd węgierski zachował neutralność i stanowczo odmówił wsparcia Niemców szykujących się do ataku na Rzeczpospolitą w 1939 roku. Po kampanii wrześniowej dziesiątki tysięcy polskich żołnierzy i cywilów znalazło schronienie na Węgrzech. Podczas powstania warszawskiego żołnierze węgierscy dozbrajali powstańców, a polskie oddziały miały swobodę poruszania się w obrębie węgierskich pozycji. Za tę postawę Polacy zrewanżowali się w 1956 roku, gdy w naszych miastach masowo demonstrowano solidarność z powstańcami walczącymi w Budapeszcie przeciwko komunistycznemu reżimowi i Armii Radzieckiej. Polacy okazali Węgrom największe wsparcie, oddając krew, kupując leki i prowadząc zbiórki pieniędzy.

Wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny: oprowadzania, konferencje, piknik oraz spotkania rodzinne.